به نقل از «تسنیم»

گزارش میدانی تسنیم از وضعیت وخیم این روزهای سیستان/ تنگه احد ایران در آستانه خالی شدن از سکنه!

تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۳۹۳۸۳

گرد و غبار این روزهای سیستان که بیش از ۲۰۰ روز از ایام سال را در این استان درگیر خود کرده، خبرنگار تسنیم را به این منطقه کشاند؛ منطقه‌ای که به تعبیر مقام معظم رهبری حکم "تنگه احد" کشورمان را دارد و اما حالا در خطر خالی شدن از سکنه قرار گرفته است! - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، شانزدهمین نشست «ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار کشور» اواخر هفته گذشته برای نخستین بار در جایی به غیر از تهران و در فرمانداری ویژه شهرستان زابل برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علی سلاجقه؛ معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان رئیس این ستاد، هدف از برگزاری نشست در سیستان را این موضوع دانسته بود که نمایندگان دستگاه‌های مختلف شخصاً به اینجا بیایند و با چشم خود بحرانی که برای مردم شریف استان به وجود آمده را ببینند و نتایج کم‌کاری‌های خود را مشاهده کنند!

تکمیل سد بخش‌آباد حقابه تالاب هامون را مختل می‌کند

خبرنگار تسنیم در این سفر با اعضای ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار همراه شد که در ادامه شرحی از آنچه بر مردم مظلوم سیستان می‌گذرد را بر اساس مشاهدات میدانی و گفت‌وگو با مسئولان و مردم منطقه نقل می‌کنیم:

تا چشم کار می‌کند فقط خاک است!

در مسیر زاهدان به زابل در روز سه‌شنبه 9 آبان حوالی ساعت 7 صبح، طوفان‌ گرد و غبار شروع شد در میانه مسیر شدت طوفان شن به قدری شدید شد که در جاده هیچ چیز به جز خاک را نمی‌شد دید و حتی خودرو جلویی از فاصله 4 متری نیز قابل رویت نبود. نکته جالب این بود که با وجود این شدت گرد و غبار، زندگی در جریان بود و مردم روستاهای بین راه را در صف نانوایی، در کنار جاده و کودکان زابلی را که در زمین فوتبال مشغول بازی بودند، می‌دیدیم!

.

شدت گرد و غبار در مسیر زاهدان به زابل

گرد و غبار برای مردم سیستان با کلمات هوا، تنفس، بیماری‌های چشمی و ریوی و.... عجین شده است و هر نفسی که فرو می‌رود مُزعِج ذات است!

مردم سیستان در حدود دوسوم روزهای سال، هوای بسیار ناسالم یا خطرناک را با چاشنی گرد و غبار تجربه می‌کنند و هر روز با شدت گرفتن باد، شهرهای مختلف این استان زیر شن مدفون می‌شوند. شدت این طوفان‌ها به قدری است که در مدت زمانی کوتاه، حتی سطح جاده‌ها را نیز مسدود کرده و "تپه‌های شنی" در کسری از ساعت در مسیر تردد خودروها ایجاد می‌شود!

طوفان‌های گرد و غبار سیستان ناشی از کانون‌های داخلی و خارجی است که کانون داخلی عمدتاً بستر خشک تالاب هامون و گرد و غبار خارجی نشأت گرفته از کشورهای افغانستان و پاکستان است. این گرد و غبار به ویژه در مدت زمان وزش بادهای 120 روزه سیستان بیشتر می‌شود.

به گفته اهالی شهر زابل، این بادها که مدت وزش آن در سال‌های اخیر به 230 روز نیز رسیده است، پیش از خشکی هامون موجب برکت منطقه بود چرا که وزش باد با این شدت از روی تالاب پرآب هامون خنکی تالاب را به شهرها و روستاها می‌برد و برای مردم منطقه زندگی‌بخش بود اما اکنون و پس از خشکی تالاب، وزش بادها تنها گرد و غبار را از بستر تالاب بلند کرده و طوفان شن را برای مردم منطقه به همراه دارد.

دلایل اصلی خشکی تالاب هامون را می‌توان عدم پرداخت حقابه از جانب افغانستان و همچنین تغییرات اقلیمی و خشکسالی دانست. پیش از اینکه افغانستان به واسطه ساخت سدهای کمالخان و احداث سد بخش‌آباد ورودی آب به هامون از جانب هیرمند و فراه‌رود را مسدود کند، آب از این رودخانه‌ها وارد تالاب شده و هامون را سیرآب می‌کرد اما متأسفانه پس از اینکه افغانستان تصمیم گرفت آب را به روی هامون ببندد، این تالاب بزرگ و حیاتی به طور کامل خشک شد؛ این موضوع زندگی مردم منطقه در سیستان و بلوچستان و مناطق متأثر از تالاب در افغانستان و حتی پاکستان را مختل کرده است.

مردم سیستان نگرانی بابت تامین آب شرب نداشته باشند

در کنار این دو مورد اصلی، بخشی از کانون‌های بحران گرد و غبار در منطقه سیستان مربوط به حدود 150 هزار هکتار  اراضی کشاورزی رها شده به علت نبود آب است. علاوه بر آن کانالی داخل دریاچه هامون برای انتقال آب به طول 26 کیلومتر حفر شده است که حجم زیادی از خاک را جابه‌جا کرده چون در کریدور باد قرار گرفته است بنابراین مشکل گرد و غبار منطقه را تشدید کرده است.

دسته گل وزارت نیرو در تالاب هامون!

وزارت نیرو به دلیل اجرای طرح غیرکارشناسی ساماندهی هامون صابوری با هدف تأمین آب شرب، یک کانال 26 کیلومتری را در دل تالاب حفر کرده که اکنون این کانال به کریدوری برای جابه‌جایی هرچه راحت‌تر گرد و غبار تبدیل شده است! این کانال که از آن به عنوان دسته گل وزارت نیرو در تالاب هامون، بدون دریافت مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست احداث شده است.

.

کانال وزارت نیرو که به کریدوری برای گرد و غبار تبدیل شده است!

در حالی که شرایط سیستان  و بلوچستان هر روز وخیم‌تر شده و گرد و غبار حدود دوسوم روزهای سال، مردم منطقه را با انواع بیماری‌های چشمی، ریوی، تنفسی و پوستی درگیر کرده است، متأسفانه هنوز هم خبر مثبتی از مذاکرات آبی ایران با هیئت حاکمه افغانستان به گوش نمی‌رسد و همچنان از رهاسازی حقابه ایران از هیرمند که سالانه 820 میلیون مترمکعب بر اساس معاهده 1973 است و حقابه ایران از فراه‌رود و جان گرفتن تالاب هامون و پرآب شدن چاه‌نیمه‌های سیستان خبری نیست.

به دلیل عدم تحقق حقابه ایران از رودخانه هیرمند و همچنین سد کردن مسیر ورود آب به "هامون صابوری" از جانب فراه‌رود توسط افغانستان، پهنه خشک هامون و چاه‌نیمه‌های خشکیده سیستان به بستری برای گرد و غبار تبدیل شده که این مورد به‌ویژه در زمان وزش بادهای 120 روزه، هموطنان سیستانی را درگیر انواع بیماری‌ها کرده و زندگی آنها را مختل می‌کند.

نفس کشیدن در هوایی که دیگر "ممد حیات" نیست!

در این رابطه حجت الاسلام مجتبی اشرفیان؛ امام جمعه شهرستان نیمروز که در کنار علی سلاجقه؛ معاون رییس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در تالاب خشکیده هامون حضور پیدا کرده بود، گفت: این طوفانی که امروز می‌بینید، دوسوم روزهای سال در منطقه ما جریان دارد و باعث شده تا استان ما بیشترین آمار ابتلا به بیماری‌های تنفسی را داشته باشد‌.

وی ادامه داد: ما در این هوا چه نفس بکشیم چه نکشیم، محکوم به بیماری هستیم. دغدغه مردم ما تأمین آب و برطرف شدن این شرایط است که واقعاً خواسته زیادی نیست.

.

امام جمعه شهرستان نیمروز با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که سیستان را "تنگه احد ایران" دانسته بودند، اظهار کرد: برنامه دشمن، خالی کردن این منطقه است و اگر شرایط به همین منوال پیش برود، سیستان خالی از سکنه خواهد شد!

وی خطاب به مسئولان امر گفت: از شما می‌خواهیم این مردم را دریابید! این مردم هم شهروند درجه یک کشور ما هستند؛ خواهش می‌کنم آنها را نیز مانند مردم تهران ببینید!

نکته تلخ و تاسف‌بار در زمان بازدید از تالاب هامون در این سفر این بود که نمایندگان برخی دستگاه‌های مسئول که برای نخستین بار بود که پای خود را در سیستان گذاشته بودند، به دلیل شدت گرد و غبار حتی حاضر نشدند از تالاب بازدید کنند و برخی از آنها در نهایت آفیت‌طلبی، ترجیح دادند در ماشین لوکس خود بمانند و پیاده نشوند!

مرطوب‌سازی کف هامون در دستور کار!

پس از صحبت‌های امام جمعه نیمروز، علی سلاجقه که در دایره مردم سیستان به گلایه‌ها و درخواست‌های مردم گوش می‌داد، پس از شنیدن درددل‌های مردم سیستان در جمع خبرنگاران اظهار کرد: نمایندگان دستگاه‌های مختلف با حضور میدانی در اینجا، نتایج کار خود را دیدند و در واقع یک راستی‌آزمایی انجام شد‌. اگر قصوری بوده، کم‌کاری شده یا کاری نصف و نیمه رها شده است، امروز نمایندگان همه دستگاه‌ها به وضوح نتیجه آن را دیدند.

وی با اشاره به گفت‌وگوی مستقیم خود با مردم گفت: مردم شریف استان سیستان و بلوچستان توقع خاصی ندارند و دغدغه اصلی آنها نیز حفظ نظام است؛ وقتی می‌بینیم که مردم این استان علیرغم تمام مشکلات با رشادت‌ها و شجاعت‌های خود ایستاده‌اند و از نظام، انقلاب و کشور دفاع می‌کنند، مسئولیت سنگین خود را بیشتر حس می‌کنیم لذا از مسئولان توقع می‌رود که تمام کارهایی که می‌خواهند در این منطقه انجام دهند را تسریع کنند و با سرعت بیشتری انجام دهند.

.

سلاجقه با اشاره به بحث مذاکرات حقابه با کشور افغانستان توضیح داد: ما باید در ابتدا بحث مرطوب کردن هامون را دنبال کنیم چرا که اگر کف تالاب مرطوب شود، میزان گرد و غبار نیز کاهش پیدا خواهد کرد. حتی اگر شرایط آبی مناسب نباشد و دولت همسایه نیز بارها این موضوع را تکرار کند، بازهم باید حداقل به اندازه‌ای که کف هامون مرطوب شود، رهاسازی آب انجام شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: نشست‌های کارشناسی میان دو کشور انجام می‌شود و آخرین نشست هم 29 مرداد برگزار شد. این موضوع در قالب یک تقویم زمانی ادامه خواهد داشت. در بحث مذاکرات حضور جوامع محلی بسیار کارساز است. طرف مقابل با رویکرد مناسبی به جلسات می‌آید؛ طرف مقابل به این نتیجه رسیده که اگر آبی باشد باید رهاسازی کند و در این مورد شبهه‌ای وجود ندارد. زمانی که بارش‌ها اتفاق بیفتد و حوضه آبریز بالادست ذخیره مناسبی داشته باشد، ان‌شاالله رهاسازی نیز انجام خواهد شد.

افغانستان پذیرفت که آب هست اما ...

برخلاف سلاجقه که روند مذاکرات را مثبت می‌دانست، جبار وطن فدا؛ مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی وزارت نیرو گفت: هیئت حاکمه بر افغانستان به دنبال این است که برای رهاسازی حقابه ایران، مابه‌ازایی بگیرد اما بحث ما با آنها که در مذاکرات نیز اعلام کردیم این است که ما همین الان هم این ما به‌ازا را به آنها می‌دهیم. درحال حاضر در بحث راه‌سازی، بندر چابهار، مسئله مهاجران، مسائل بهداشتی و واکسیناسیون ما‌به‌ازاهایی هستند که همین الان هم ایران به افغانستان می‌دهد.

وی ادامه داد: در بازدیدی که در مرداد ماه به همراه کارشناسان داشتیم، افغانستان به ما بخشی از رودخانه هیرمند را نشان داد و گفت خشک است؛ ما هم گفتیم درست که خشک است اما باید بالادست سد کجکی را به ما نشان دهید؛ هیئت افغان بالای سد کجکی را به ما نشان داد و مشاهده کردیم که در این منطقه آب به عرض 70 متر البته با عمق کم وجود دارد. بحث ما با افغانستان این بود اگر آب کمی هم وجود داشته باشد بازهم باید 10 درصد 800 میلیونی که در معاهده آبی آمده، را به ما بدهید یعنی در همین شرایط نیز باید 100 میلیون مترمکعب حقابه به ما پرداخت کنید.

.

معاون کمیسار آب هیرمند متذکر شد: زمانی که طالبان گفتند آب نیست و کم‌بارشی است ما تصاویر ماهواره‌ای 5 سال گذشته و جدیدترین تصاویر را به آنها نشان داده و گفتیم که بارش امسال از 2،3 سال اخیر بیشتر بوده است؛ ما دیدیم که سد کجکی آب دارد و طالبان نهایتاً پذیرفتند و گفتند که آب هست اما نمی‌خواهیم به شما بدهیم و می‌خواهیم از این آب برق هم بگیریم.

وطن فدا افزود: ما گفتیم، هیئت‌های کارشناسی بنشینند و بگویند که دریچه‌های شما چه زمانی و با چه دبی باز شود ضمن اینکه سال 97 که در افغانستان کم‌آبی بود هم 100 متر میلیون متر مکعب آب داده بودند. ما گفتیم اگر 150 میلیون متر مکعب آب به ما بدهید، این شدنی است و آنها گفتند باید بررسی کنند؛ از 99 مرداد ماه منتظر هستیم تا بررسی کرده و به ما جواب بدهند.

وی تصریح کرد: هیئت حاکمه افغانستان بلافاصله بعد از رفتن ما بیانیه دادند و گفتند که هیئت ایرانی آمد و گفت آب نیست و ما آب را نبسته‌ایم!

تحقق حقابه هیرمند، شرط پذیرش طالبان به عنوان دولت رسمی افغانستان

همچنین محمد نجفی؛ نماینده وزارت امور خارجه در ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار نیز در این خصوص اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در مسیر تخصیص حقابه ایران از هیرمند وجود دارد، عدم استقرار دولت رسمی در افغانستان است. به طوری که در مجامع بین‌المللی حاکم نیز هیئت حاکمه فعلی را به عنوان دولت رسمی نمی‌شناسند. با توجه به این شرایط، شرط پذیرش طالبان به عنوان دولت رسمی افغانستان، تحقق حقابه ایران از هیرمند است.

پیگیری معضلات محیط زیستی سیستان نهایتاً با برگزاری نشست ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار پایان یافت که در این جلسه بر تشکیل ستاد ملی تالاب هامون، تأمین آب برای عرصه‌های نهالکاری شده داخل تالاب توسط وزارت نیرو و آب منطقه‌ای از محل پساب استان‌، همکاری اداره کل محیط زیست و منابع طبیعی استان برای برنامه‌های کنترل گرد و غبار، ایجاد شبکه دیده‌بانی گرد و غبار، تثببت خاک در محل کانال احداث شده توسط وزارت نیرو در بستر هامون، اختصاص حقابه هامون صابوری از فراه‌رود و پیگیری مذاکرات تا حصول کامل حقابه تأکید شد.

همچنین نماینده سازمان برنامه و بودجه هم در این نشست از موافقت ضمنی سازمان خود با تخصیص اعتبار ویژه به طرح مقابله با گرد و غبار سیستان خبر داد.

مردم سیستان همچنان در انتظار نتیجه‌بخش بودن جلسات!

حضور دستگاه‌های مسئول در استان، بازدیدها و گفت‌وگوی میدانی با مردم اگرچه که می‌تواند قوت قلبی برای مردم استان و همچنین نشانی از پیگیری مجدانه مباحث توسط مسئولان باشد اما مردم سیستان دیگر به برگزاری جلسات و حضور مسئولان راضی نمی‌شوند و شرایط نامساعد منطقه ایجاب می‌کند که هرچه زودتر خروجی این جلسات و تعیین مصوبات در عمل مشخص شده و مردم نتایج آن را در بهبود کیفیت زندگی خود را عیناً مشاهده کنند.

.

گرد و غبار، نفس سیستان را بریده و اگر قرار است کاری برای کنترل گرد و غبار در "تنگه احد ایران" انجام شود، باید همین امروز اقدام کرد.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: سازمان منابع طبیعی وزارت نیرو سازمان محیط زیست دریاچه هامون بحران گرد و غبار در سیستان ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست حقابه ایران مردم سیستان تالاب هامون هیئت حاکمه مردم منطقه میلیون متر وزارت نیرو بیماری ها دستگاه ها برای مردم دولت رسمی تنگه احد فراه رود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۳۹۳۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سیرسکی: اوضاع اوکراین وخیم است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، فرمانده نیروهای زمینی ارتش اوکراین گفت اوکراین به دلیل کمبود مهمات با وضعیت دشواری در میدان نبرد روبروست.

«الکساندر سیرسکی» فرمانده نیروهای زمینی ارتش اوکراین روز شنبه اعلام کرد که وضعیت نیروهای اوکراینی در میدان نبرد رو به وخامت است.

فرمانده نیروهای زمینی ارتش اوکراین تاکید کرد که اعضای ائتلاف ناتو را از وضعیت دشوار عملیاتی و راهبردی اوکراین در میدان نبرد مطلع کرده است.

سیرسکی افزود که ارتش اوکراین اکنون به راکت، مهمات و تجهیزات نظامی غرب برای نبرد با روسیه نیاز دارد.

فرمانده نیروهای زمینی ارتش اوکراین روز شنبه در اظهاراتی تصدیق کرد که نظامیان ارتش اوکراین باوضعیت دشواری در خط مقدم نبرد مواجه هستند.

فرمانده نیروهای زمینی ارتش اوکراین در پیامی در شبکه تلگرامی خود نوشت: وضعیت در منطقه ای که نیروهای اوکراینی در آنجا مشغول عملیات هستند، همچنان دشوار است.

سیرسکی تاکید کرد که نیروهای نظامی روسیه در این مناطق از ظرفیت نیروی هوایی خود و همچنین برتری موشکی و مهمات توپخانه ای خود بهره می برند.

کد خبر 6090287